Naruszenie praw autorskich – dochodzi do niego, gdy ktoś wykorzystuje stworzony przez nas utwór bez naszej zgody. Na przykład ktoś opublikował na swoim blogu wykonane przez Ciebie zdjęcie krajobrazu. Albo ktoś wykorzystał zrobione przez Ciebie zdjęcia produktów w swoim sklepie internetowym. Jak się bronić przed bezprawnym wykorzystaniem naszego dzieła?

NARUSZENIE PRAW AUTORSKICH DO UTWORU

Na początek, zacznijmy od tego czym właściwie jest utwór.

Utwór to każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia.

Utworem może być zdjęcie, powieść, program komputerowy, ale może to być również baza danych. Na prawa autorskie należy uważać przy zakupie grafik, korzystaniu z muzyki, tworzeniu stron internetowych itd. Jeśli już zauważyłaś/eś, że ktoś naruszył Twoje prawa autorskie, zobacz co możesz z tym zrobić.

A może zamawiasz u kogoś grafiki? Sprawdź jak poprawnie przenieść prawa autorskie, abyś nie naruszył/a praw twórcy: Przeniesienie praw autorskich, jak to dobrze zrobić?

NARUSZENIE PRAW AUTORSKICH – JAKIE UPRAWNIENIA WÓWCZAS CI PRZYSŁUGUJĄ?

Twórcy, którego prawa zostały naruszone, przysługują następujące żądania:

• zaprzestania naruszeń,
• usunięcia skutków naruszenia,
• naprawienia wyrządzonej szkody majątkowej,
• wydania uzyskanych korzyści.

ZAPRZESTANIE NARUSZEŃ

Po pierwsze, twórca może żądać, aby osoba naruszająca powstrzymała się od podejmowania działań, które naruszają jego prawa autorskie. Oznacza to, że można wezwać osobę naruszającą prawa do zaprzestania takich działań. Nawet jeśli ta osoba już nie dokonuje naruszenia, ale jest ryzyko że zrobi to ponownie, można żądać, aby nie robiła tego również w przyszłości.

USUNIĘCIE SKUTKÓW NARUSZENIA

Po drugie, twórca może również żądać usunięcia skutków naruszenia. Na przykład jeżeli ktoś bezprawnie skopiował nasze dzieło i posiada je w stu egzeplarzach, możemy od niego żądać aby usunął wszystkie egzemplarze, które posiada.

Niezależnie od roszczenia powyżej, możemy domagać się również, aby naruszyciel złożył w prasie oświadczenie zawierające np. przeprosiny. Takie oświadczenie może wskazywać, że w tym konkretnym dniu naruszyciel dokonał określonej czynności, w wyniku której naruszył Wasze prawa autorskie. W takim oświadczeniu warto również wskazać kto jest prawdziwym twórcą.

NAPRAWIENIE WYRZĄDZONEJ SZKODY MAJĄTKOWEJ

Twórca może również żądać od naruszającego naprawienia szkody. W jakiej wysokości?

Twórca może żądać sumy pieniężnej w wysokości odpowiadającej dwukrotności, a w przypadku gdy naruszenie jest zawinione — trzykrotności wynagrodzenia jakie by otrzymał, gdyby zawarł z naruszycielem umowę na korzystanie z jego utworu. Zatem twórca może otrzymać dwukrotność ewentualnego wynagrodzenia, nawet w przypadku gdy naruszający nie ponosi żadnej winy.

Odrębnie od powyższego, chciałam tutaj zaznaczyć, że zasady, o których napisałam powyżej w pewnym zakresie zostały uznane za niezgodne z Konstytucją. Jednak to zbyt skomplikowany i długi temat, aby poruszać go w dzisiejszym artykule.

WYDANIE UZYSKANYCH KORZYŚCI

Uzyskane przez sprawcę korzyści można określić jako niezapłacone wynagrodzenie na rzeczy twórcy, czy zysk sprawcy.

Zgodnie z wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Katowicach:

Przez uzyskane korzyści, które mają być wydane, należy rozumieć te korzyści, które naruszający uzyskał w związku z dokonanym naruszeniem prawa autorskiego. Należy zatem owe korzyści utożsamiać z przychodami naruszającego prawa autorskie (…), a dotyczą one efektywnego faktycznego zysku.

Jeśli naruszający wykorzystał dzieło w celach komercyjnych i po prostu zarobił na Waszym utworze, trzeba rozważyć żądanie zwrotu korzyści od sprawcy naruszenia.

NARUSZENIE PRAW AUTORSKICH, CO NAJPIERW?

Podsumowując, najpierw powinniśmy zweryfikować czy to co ktoś wykorzystał, skopiował, użył bez naszej zgody to faktycznie utwór. Czy to dzieło ma cechy twórcze?

Na przykład, gdy robimy zdjęcia produktom, które sprzedajemy w sklepie internetowym… czy te zdjęcia faktycznie są twórcze? Istnieje spore ryzyko uznania, że nie są to utwory. Wtedy nasze ewentualne roszczenia kierowane do naruszającego okażą się bezzasadne.

Określ skalę naruszenia. Jakiej rangi jest to naruszenie?

Jeśli dojdziemy do przekonania, że ktoś bezprawnie wykorzystał nasz utwór, wezwijmy go najpierw do zaprzestania naruszeń i usunięcia jego skutków, ewentualnie do przeprosin.

Oczywiście możemy również wezwać naruszyciela do zapłaty określonej sumy pieniężnej tytułem odszkodowania.

Zastanówmy się nad kwestiami finansowymi, czyli czy ktoś faktycznie mógł odnieść jakieś korzyści. Jeżeli tak, możemy wezwaniem objąć również wydanie uzyskanych korzyści.

Jednak jeżeli naryszający dobrowolnie nie spełni roszczeń objętych wezwaniem, należy się zastanowić nad zasadnością skierowania sprawy na drogę sądową. Często takie sprawy mają skomplikowane stany faktycznie, a skonstruowanie żądań powództwa wcale nie jest takie proste. Warto wtedy skorzystać z pomocy profesjonalisty.